• biblioteczka Rodzica

          • Niepowodzenia szkolne - rodzaje, przyczyny i sposoby zapobiegania
            • Powszechnie wiadomo, że każdy uczeń, który rozpoczyna swoją edukację w szkole, jest nastawiony pozytywnie do czekających go obowiązków szkolnych. Z optymizmem podejmuje każde wyzwanie, jakie stawia przed nim szkoła.

              Zdarzają się jednak niepowodzenia szkolne. Mamy z nimi do czynienia od początku istnienia szkoły, jednak w związku z koniecznością przygotowania polskiego systemu edukacji do aktualnych potrzeb rynku i gospodarki narodowej, a także wymaganiami Unii Europejskiej, teraz problem ten na nowo znajduje żywe zainteresowanie.

              Wielu uczniom z łatwością przychodzi nauka i osiągają dobre wyniki. Niektóre dzieci jednak, aby osiągnąć dobre wyniki w nauce, muszą więcej pracować i poświęcać nauce więcej czasu niż inni. Są też uczniowie, których osiągnięcia są mierne, którzy mimo dużego wkładu pracy otrzymują oceny niedostateczne i często powtarzają klasy.

              Niepowodzenie szkolne to ogromna przykrość dla dziecka i jego najbliższych, a to z kolei wpływa destrukcyjnie na rozwój psychiczny i emocjonalny dziecka, na kształtowanie się jego wiary we własne możliwości, zniechęca je do podejmowania trudu w celu ich przezwyciężenia, a także bardzo często jest źródłem agresywnych, niepożądanych postaw. Dlatego szkoła musi podjąć wszystkie możliwe działania, aby pomóc młodemu człowiekowi w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych. Musi zapewnić mu warunki, które umożliwią mu w najszybszym czasie korektę wiadomości i umiejętności. Pamiętajmy, że każdy człowiek musi mieć zaspokojoną potrzebę sukcesu i satysfakcji z podejmowanych działań, jeśli często natrafia na niepowodzenia, skutkiem tego może być jego niedostosowanie społeczne.

              Czym są porażki dla ucznia?

              Niepowodzenie w nauce to rozbieżność pomiędzy wiadomościami, umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi przez uczniów a materiałem, jaki powinni opanować według założeń programowych w zakresie poszczególnych przedmiotów. O niepowodzeniach szkolnych możemy mówić również wtedy, gdy uczeń o średnich, bądź dużych zdolnościach osiąga dopuszczające wyniki, które zaledwie wystarczają do promocji. Specyficzną kategorię niepowodzeń szkolnych stanowią nieadekwatne osiągnięcia szkolne, które oznaczają, że mimo wykazywanej kreatywności, wielorakich zdolności uczniowie otrzymują złe oceny i nie radzą sobie w szkole. Cierpią na syndrom braku osiągnięć. Uczniów takich możemy znaleźć w każdej klasie. Nie słuchają nauczycieli, nie uczą się, nie odrabiają prac domowych, manipulują członkami rodziny, niszczą w sobie poczucie własnej wartości i zdolności samokontroli. U podstaw braku umiejętności uczenia się i organizacji leży poczucie bezsilności w kontrolowaniu wyników szkolnych. Często stawiają sobie albo zbyt wygórowane wymagania, albo mało znaczące cele, co w obu przypadkach prowadzi do niepowodzeń.

              Syndrom nieadekwatnych osiągnięć stał się prawdziwą udręką dla dzieci, nauczycieli i rodziców, przyjmując w dzisiejszym społeczeństwie ogromne rozmiary.

              Należy zwrócić uwagę, że niepowodzenia szkolne nie odnoszą się tylko do uczniów i ich problemów, ale dotyczą wszystkich osób związanych z oświatą i odpowiedzialnych za jej poziom. W. Kojsa (1998) zalicza do nich:
              • osoby powołujące szkołę, nadzorujące i administrujące oświatą,
              • uczących się i nauczających,
              • autorów i twórców środków edukacyjnych,
              • rodziców jako opiekunów, współwychowawców i współnauczycieli,
              • pracodawców zatrudniających absolwentów,
              • opiniodawców publicznych wpływających na świadomość edukacyjną społeczeństwa.
            • Anna Kamińska zwraca uwagę, że niepowodzenia szkolne występują w 4 skalach:
              • megaskala – to międzynarodowe porównanie osiągnięć oświatowych,
              • makroskala dotyczy oświatowych osiągnięć jednego kraju w przeciągu
                jednego roku,
              • mezoskala odnosi się do oświatowych osiągnięć jednej szkoły,
              • mikroskala w odniesieniu do osiągnięć jednego ucznia.
              Niepowodzenia szkole możemy podzielić na:
              • niepowodzenia wychowawcze,
              • niepowodzenia dydaktyczne,
              Niepowodzenia dydaktyczne podlegają dalszemu podziałowi na jawne i ukryte. Ukryte dzielą się zaś jeszcze na przejściowe i trwałe. Wśród niepowodzeń trwałych rozróżnia się "drugoroczność" i "wypadanie z edukacji"

              Jakie są przyczyny niepowodzeń szkolnych i czy odpowiedzialni za braki w edukacji są tylko nauczyciele i uczniowie?
              • Uwarunkowania środowiska rodzinnego

                Ogromny wpływ na osiągnięcia pozytywnych wyników w nauce mają warunki rozwoju dziecka w rodzinie. Przejawia się to przede wszystkim w klimacie domowym, sprawowaniu opieki nad dzieckiem, zainteresowaniu rodziców nauką dziecka w połączeniu z właściwymi warunkami do nauki w domu oraz w miarę potrzeb udzielania pomocy w zakresie zrozumienia i przyswojenia wymaganych treści dydaktycznych przez szkołę.
                Analizując wpływ środowiska rodzinnego na niepowodzenia dziecka w nauce, można stwierdzić, że tkwią one w:

                 
                • warunkach materialno – bytowych,
                • strukturze rodziny, wykształceniu rodziców i wykonywanych zawodach,
                • atmosferze emocjonalnej i relacjami między członkami rodziny,
                • warunkach kulturalnych funkcjonowania rodziny.

              • Współpraca na linii szkoła - dom

                Pojmowanie edukacji jako nadrzędnego celu w życiu prowadzi do wygórowanych wymagań i ambicji rodziców wobec dziecka. Niechęć dziecka do nauki może wynikać z niewłaściwej współpracy rodziców i szkoły.

                 
              • Bezrobocie rodziców

                Dokonujące się zmiany w polskiej rzeczywistości gospodarczej i przemysłowej wykształciły stosunkowo nowy problem, jakim jest bezrobocie. Osiągnięcia szkolne uczniów, których jedno z rodziców lub oboje są bezrobotni, są wyraźnie niższe od wyników uzyskiwanych przez pozostałych uczniów.

                 
              • Czynniki biopsychiczne

                Z punktu widzenia psychologii analizy tego zagadnienia dokonała Halina Spionek, która położyła nacisk na cząstkowe i fragmentaryczne opóźnienia rozwojowe, które nazwała mikrodefektami.

                Zaliczyła do nich:
                • opóźnienia i zakłócenia rozwoju spostrzeżeń wzrokowych;
                • opóźnienia i zakłócenia rozwoju ruchowego;
                • zaburzenia procesu lateralizacji;
                • opóźnienia i zakłócenia rozwoju percepcji słuchowej.

              • Zaburzenia psychiczne typu nerwicowego

                Zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego wywierają niekorzystny wpływ na wyniki w nauce szkolnej dzieci. która może mieć podłoże dziedziczne, środowiskowe, ale może też być następstwem błędów wychowawczych.

                 
              • Czynniki dydaktyczne - szkolne

                Czesław Kupisiewicz do czynników warunkujących postępy ucznia w nauce zaliczył: treść, metody i środki nauczania, system zasad dydaktycznych respektowany przez nauczyciela, różne sposoby aktywizowania uczniów na lekcji, poziom zawodowych kwalifikacji nauczyciela, jego pozycja społeczna.

                 
              • Symptomy psychologiczne, zmiany w zachowaniu się dziecka

                Czesław Kupisiewicz wyróżnił cztery fazy niepowodzeń szkolnych:

                I faza – braki w wiadomościach są niedostrzegalne dla nauczyciela, rodziców i często samego dziecka. Uczeń jest niezadowolony ze szkoły, wykazuje brak chęci do nauki, w wyniku niezrozumienia treści przedstawianych na lekcji, nienadążania za jej tokiem.

                II faza – dotyczy już zaawansowanych braków, mimo że uczeń jest postrzegany jako dobry, pilne. Tu ucieka się do różnych sztuczek, m.in. odpisuje lekcje od kolegów.

                Te dwie fazy to okres ukrytego niepowodzenia.

                Rozdział III faza – następuje wtedy, gdy pojawiają się oceny niedostateczne, a uczeń przyjmuje postawę: "nie chcę, nie mogę, nie potrafię, nie lubię szkoły". Związane jest to z ucieczkami z lekcji, wagarowaniem, agresją.

                Rozdział IV faza – kończy się pozostawieniem ucznia na drugi rok w tej samej klasie.
                Te dwie fazy to okres jawnego niepowodzenia.
            •  
            • Jak pomagać dziecku, które ma trudności w nauce?
            • 1. Należy jak najwcześniej poinformować wychowawcę klasy o trudnościach dziecka.
            • Omówić jego problem oraz poprosić o współpracę, poradę, instruktaże do pracy z dzieckiem w domu.
            •  
            • 2. Trzeba interesować się postępami dziecka.
            • Rodzice powinni systematycznie uczęszczać na zebrania klasowe i wykazywać zainteresowanie problemami dziecka. Ważne jest również odpowiednie zachowanie rodzica po przyjściu z wywiadówki, należy powstrzymać negatywne emocje. Najlepiej dać sobie czas na wyciszenie, by później podczas rozmowy z dzieckiem przekazać mu pozytywne informacje o nim jak i negatywne, gdy pojawią się problemy wspólnie ustalić ich rozwiązanie.
            • 3. Bardzo istotna jest pomoc dziecku w odrabianiu lekcji – Rodzicu wspieraj, ale nie wyręczaj. Dziecko z ,,trudnościami w nauce” winno wykonywać więcej ćwiczeń utrwalających materiał szkolny. Warto w domu też wspólnie powtarzać materiał z lekcji, aby nie dopuścić do nagromadzenia się zaległości, które w konsekwencji mogą doprowadzić do tego, że dziecko nie będzie w stanie sprostać wymaganiom szkolnym. Pomagając dziecku w odrabianiu zadań domowych nie należy go wyręczać, lecz wdrażać do samodzielnej pracy. W razie zauważenia trudności trzeba pomóc dziecku w taki sposób, aby nie czuło własnej nieudolności. Pracy z dzieckiem w domu powinien podjąć się rodzic bardziej opanowany, spokojniejszy, bardziej tolerancyjny na niepowodzenia dziecka czyli nie ten kto jest ,,mądrzejszy”, ale ten, kto ma najwięcej cierpliwości. Rodzic winien dopilnować, aby dziecko miało zawsze odrobioną pracę domową, spakowany plecak, niezbędne przybory do szkoły na następny dzień, itp.
            • 4. Nie należy przeceniać znaczenia oceny.
            • Oceny otrzymane w szkole decydują o tym czy dziecko jest radosne, smutne, akceptowane czy odrzucone. Istotne jest, aby rodzic doceniał zawsze pracę dziecka, jego zaangażowanie w pracę, chwalił nawet za najmniejsze osiągnięcia. Dziecko będzie wtedy zadowolone i zmobilizowane do dalszego wysiłku. Rodzic nie powinien porównywać ocen swojego dziecka z ocenami rówieśników czy rodzeństwa.
            •  
            • 5. Rodzic winien motywować dziecko do nauki.
            • Motywacja jest siłą do nauki, a skutecznym środkiem jest np. drobna nagroda, uznanie rodziców. Jeśli rodzic będzie interesować się tym, co dziecko robiło w szkole, przeglądać na bieżąco zeszyty dziecka, czytać wspólnie notatki z zajęć, chwalić dziecko gdy wykona ćwiczenie poprawnie – wtedy dziecko będzie czuło satysfakcję z własnych osiągnięć i chętniej będzie się uczyło. Dziecko powinno wiedzieć, że rodzice są po jego stronie i może zawsze na nich liczyć. Ważne jest zapewnienie atmosfery zrozumienia, akceptacji i życzliwości.
            • 6. Istotne w postępowaniu rodzica jest budowanie w dziecku poczucia jego własnej wartości. Dziecko będzie pozytywnie myślało o sobie, gdy będzie miało poczucie własnej wartości. Znaczną rolę w budowaniu poczucia wartości dziecka ma wychowanie. Dziecko tworzy wiedzę o sobie na podstawie usłyszanych informacji, od najmłodszych lat myśli o sobie, analizuje co mówi o nim otoczenie. Z uwagi na to istotna jest pozytywna komunikacja, wzmacnianie, pochwały w odniesieniu do realnych sytuacji i zachowań dziecka.
            • 7. Opracowanie planu dnia i organizacja czasu wolnego.
            • Dziecku należy w ciągu dnia wyznaczyć czas na naukę oraz czas wolny od zajęć. Bez pomocy rodziców we właściwym zaplanowaniu i zorganizowaniu dnia, dziecko zwłaszcza małe, szybko się zniechęci, gdyż nie poradzi sobie z organizacją czasu. Odpowiednią ilość czasu należy przeznaczyć na odrabianie lekcji i naukę. Konieczne jest zadbanie także o odpoczynek. Najlepszą formą spędzenia wolnego czasu jest aktywność fizyczna – np.: zabawa na świeżym powietrzu, jazda na rowerze, ma to bardzo duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka. Ważne jest również wspólne spędzanie czasu wolnego np.: rodzinne spacery, wspólne wyjście na lody, wycieczki, gry stolikowe.
            • 8. Ograniczenie sytuacji, które mogą działać na dziecko rozpraszająco.
            • Gdy dziecko ma problemy z koncentracją uwagi, należy ograniczyć mu podczas pracy wszelkie bodźce, które by mu przeszkadzały (głośna muzyka, odgłosy z innych pomieszczeń, rozmowy telefoniczne itp.). Miejsce do pracy powinno być uprzątnięte, bez zbędnych przedmiotów przykuwających wzrok dziecka i rozpraszających jego uwagę. Obserwując u dziecka podczas ćwiczeń spadek zainteresowania, rozprężenie uwagi, należy przerwać ćwiczenia i zorganizować mu np.: zabawę słowną w dokończenie wyrazów, kto powie więcej wyrazów na daną literę, kilka ćwiczeń ruchowych, czy chwilę rozmowy przy herbatce i ciastku, itp.
            •  
            • Aby pomóc dziecku w nauce, należy przestrzegać ważnych zasad:
            • Należy od początku przyzwyczaić dziecko do wykonywania zadań domowych o tym samym czasie – Rodzic winien być konsekwentny w przestrzeganiu przyjętej zasady,
            • 1. Wykonywanie zadań powinno odbywać się stale w tym samym miejscu (najlepiej, jeśli będzie to własny pokój i własne biurko), w ciszy, spokoju oraz odpowiednim oświetleniu.
            • 2. Przed przystąpieniem do odrabiania lekcji dziecko powinno przygotować sobie potrzebne przybory.
            • 3. Ważne jest stopniowanie trudności – najpierw należy wykonywać zadania trudniejsze, które wymagają więcej energii, a później przejść do zadań łatwiejszych.
            • 4. Podczas pracy nie należy rozpraszać uwagi dziecka, nie odrywać od pracy, nie obciążać go innymi pracami, nie absorbować pobocznymi tematami.
            • 5. Istotne jest by stosować, gdy zachodzi konieczność, małe przerwy w nauce.
            • 6. Po wykonaniu każdego zadania, wymagającego od dziecka wysiłku, należy je pochwalić, obdarzyć uwagą.
            • 7. Pomoc rodziców musi być przemyślana, nie może to być wyręczanie dzieci z ich obowiązków.
            • 8. Należy stworzyć w domu odpowiednią atmosferę poszanowania nauki np.: gromadzenie odpowiedniej literatury, którą dziecko może wykorzystać do nauki, itp.
            •  
            • Kiedy dziecko nie powinno odrabiać lekcji?
            • 1. Dziecko nie powinno odrabiać lekcji bezpośrednio po zakończeniu zajęć w szkole, ponieważ jest zmęczone i ma prawo do odpoczynku.
            • 2. Tuż po obfitym posiłku, obiedzie, kolacji gdyż wówczas organizm jest nastawiony na trawienie.
            • 3. Późnym wieczorem, po godzinie 20.
            •  
            • Lektura dla rodziców: 1. Faber, E. Mazlish ,,Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”, ,,Jak mówić żeby dzieci się uczyły”, Media Rodzina; G.W. Green ,,Jak pomagać dziecku w nauce” Warszawa 1997r; D. Stipek K. Seal ,,Jak nakłonić dziecko do nauki”, Warszawa 2002r.
    • Kontakt

      • Szkoła Podstawowa w Sromowcach Niżnych
      • 18 26 29 635
      • 34-443 Sromowce Niżne ul. Szkolna 7, 34-443 Sromowce Niżne Poland
      • e-puap - /spsromowcenizne/SkrytkaESP